Το κύριο «πρόσωπο» της εμπορικής δραστηριότητας αυτών των ημερών είναι ο «Αϊ-Βασίλης», ο γνωστός σε όλους μας στρουμπουλός καλοσυνάτος γέρος, με τα κόκκινα ρούχα, ο οποίος φορτωμένος με σάκο έρχεται κάπου από τον αρκτικό Βορρά και μοιράζει (υποτίθεται) δώρα στα παιδιά. Σε τηλεοπτικές διαφημίσεις μάλιστα οι αδίστακτοι έμποροι έφτασαν σε σημείο να τον παρουσιάζουν ακόμα και σε προκλητικές σκηνές, πράγμα απαράδεκτο για άγιο της Εκκλησίας μας.
Έχει τονισθεί πολλές φορές από εκκλησιαστικούς παράγοντες πως ο απίθανος αυτός τύπος, πλάσμα της φαντασίας των δυτικοευρωπαίων, δεν έχει και ούτε μπορεί να έχει σχέση με κάποιον από τους σεβάσμιους και σοβαρούς αγίους της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας, παρόλο που αυτός φέρει ονόματα επιφανών αγίων μας, όπως του αγίου Νικολάου στους ξένους (Santa Claus) και του αγίου Βασιλείου σε μας. Πρόσφατες έρευνες απέδειξαν πως η προέλευση αυτού του περίεργου πλάσματος των Χριστουγέννων έχει τις ρίζες του στην προχριστιανική παγανιστική αρχαιότητα. Στους αρχαίους Έλληνες ο πληθωρικός Ποσειδών και στους Λατίνους ο αντίστοιχος Νέπτων «έφερναν» δώρα στους ανθρώπους. Στους βορείους λαούς μοίραζε δώρα ο γέρο - Χειμώνας. Στη μεσαιωνική Ιταλία έφερνε τα δώρα η γριά - Μπεφάνα. Με άλλα λόγια η «μασκότ» των Χριστουγέννων, ο «Αϊ-Βασίλης», είναι ένα ξωτικό, μια παγανιστική φανταστική φιγούρα, η οποία έγινε αναπόσπαστο μέρος της καταναλωτικής μανίας αυτών των ημερών.
Τα ονόματα που έλαβε, είτε του αγίου Νικολάου, είτε του αγίου Βασιλείου δεν είναι τυχαία. Οι δύο αυτοί σημαντικοί άγιοι της αρχαίας Εκκλησίας μας υπήρξαν μεγάλοι ανθρωπιστές και κοινωνικοί εργάτες της κοινωνίας. Η άσκηση της φιλανθρωπίας από τον άγιο Νικόλαο, επίσκοπο Μύρων της Λυκίας (+340) υπήρξε παροιμιώδης.
Καλλιεργείται μέσα στην λαϊκή ψυχή και ιδιαίτερα στα παιδιά η ιδέα ότι κάποιος άγιος μοιράζει καλοσύνη και αγαθά στους ανθρώπους. Η σκληρή πραγματικότητα μας κάνει να έχουμε την ανάγκη της εξωπραγματικής και μεταφυσικής βοήθειας. Ο «Αϊ-Βασίλης» είναι ο «από μηχανής θεός» που νικά τις αντικειμενικές δυσκολίες, όπως είναι η ανθρώπινη ανέχεια, και φέρνει (υποτίθεται) την ευτυχία. Το άσχημο της υπόθεσης είναι πως ο ευτραφής «Αϊ-Βασίλης», όπως εικονίζεται, δεν έχει σχέση με τον ασκητικότατο άγιο Βασίλειο, ο οποίος πέθανε νέος, 49 ετών σκελετωμένος και αποκαμωμένος από την αέναη κοινωνική εργασία και προσφορά. Το χειρότερο δε είναι πως η εμπορευματοποίηση των εορτών των Χριστουγέννων μετέβαλλαν αυτόν τον μυθικό έστω «Αϊ - Βασίλη» σε μέσο διαφήμισης των πάσης φύσεως προϊόντων, όπως οινοπνευματωδών ποτών, ακόμα και … γυναικείων εσωρούχων!
Ζούμε δυστυχώς σε εποχή έντονου καταναλωτισμού. Ύψιστη αξία είναι πλέον το κέρδος, στο βωμό του οποίου θυσιάζονται τα πάντα. Πίστη στο Θεό, ηθική, σεβασμός της ανθρώπινης προσωπικότητας είναι παράμετροι υποδεέστεροι της οικονομικής ανάπτυξης, που είναι το υπέρτατο ζητούμενο του σύγχρονου ανθρώπου. Ο σημερινός άνθρωπος επιδιώκει να καλύψει όσο το δυνατόν περισσότερες οικονομικές ανάγκες του, νομίζοντας εσφαλμένα ότι έτσι μπορεί να ικανοποιήσει το υπαρξιακό κενό που έχει στην ψυχή του. Ο Ιησούς Χριστός ο κύριος του κόσμου και της ιστορίας, του οποίου τη θεία Γέννηση εορτάζουμε αυτές τις ημέρες, είναι για εκείνον σχεδόν άγνωστος. Η λυτρωτική Του δωρεά δεν τον αγγίζει καθόλου. Γι' αυτό αρέσκεται σε λυτρωτικά υποκατάστατα όπως είναι ο μυθικός «Αϊ-Βασίλης» των Χριστουγέννων. Αυτός ο «άγιος» του ταιριάζει, διότι είναι πλασμένος κατ’ εικόνα και ομοίωσή του: καταναλωτικός, ανέμελος, απροβλημάτιστος, χαζοχαρούμενος… Είναι ο νέος τύπος - πρότυπο ανθρώπου της «Νέας Εποχής», ο οποίος λανσάρει τον απροβλημάτιστο (ζωώδη) βίο, υποταγμένο στις «επιταγές» των σύγχρονων καιρών και ο οποίος αναγάγει την κατανάλωση ως ύψιστη αξία.
Το ευτραφές ξωτικό - καρικατούρα των εορτών, που ακούει στο όνομα «Αϊ – Βασίλης», δείχνει το δρόμο για έναν τέτοιο τρόπο ζωής, επιφανειακά όμορφο και φανταχτερό, κατά βάθος όμως φρικιαστικό και απάνθρωπο, προμηνύοντας το μέλλον του κόσμου ζοφερό και αβέβαιο!
Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού
Λάμπρου Κ. Σκόντζου, Θεολόγου - Καθηγητού
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου