Είσαι δίκαιος; Να μην ταπεινώνεις τον αδελφό σου. Έχεις άφθονα κατορθώματα; Να μη χλευάζεις τον πλησίον σου και μειώνεις το εγκώμιό σου. Και να προσέχεις τα λόγιά σου, αγαπητέ μου.
Περισσότερο οφείλει ο δίκαιος να φοβάται την υπερηφάνεια, παρά ο αμαρτωλός. Αυτό το είπα και χθες, το λέω και σήμερα για εκείνους που έλειπαν χθες. Διότι ο αμαρτωλός αναγκαστικά έχει τη συνείδησή του ταπεινή, ενώ ο δίκαιος καυχιέται για τα κατορθώματά του. Όπως, ακριβώς, και στα πλοία, εκείνα που έχουν άδειο πλοίο, δεν φοβούνται την επίθεση των πειρατών, διότι δεν έρχονται να διαρρήξουν το πλοίο που δεν έχει τίποτα, ενώ εκείνοι που έχουν πλοίο που δεν έχει τίποτα, ενώ εκείνοι που έχουν πλοίο γεμάτο με φορτίο, φοβούνται τους πειρατές. Διότι ο πειρατής πηγαίνει εκεί που υπάρχει χρυσάφι, όπου υπάρχει ασήμι, όπου υπάρχουν πολύτιμα πετράδια. Έτσι και ο διάβολος, δεν απειλεί εύκολα τον αμαρτωλό, αλλά τον δίκαιο, όπου υπάρχει πλούτος πολύς. Επειδή πολλές φορές η υπερηφάνεια προέρχεται από την εχθρότητα του διαβόλου, είναι απαραίτητο να είμαστε προσεκτικοί.
Όσο μεγάλος είσαι, τόσο πιο πολύ να ταπεινώνεις τον εαυτό σου. Όταν ανεβείς ψηλά, έχεις ανάγκη να ασφαλισθείς να μη πέσεις. Γι’ αυτό και ο Κύριος μας λέγει: «Όταν κάνετε όλα όσα διαταχθήκατε να λέτε ότι είμαστε άχρηστοι δούλοι» (Λουκ. 17, 18). Γιατί υπερηφανεύεσαι αφού είσαι άνθρωπος, συγγενής της γης, ομοούσιος με τη στάχτη, και στη φύση και στη γνώμη και στη προαίρεση των πραγμάτων; Σήμερα είσαι πλούσιος, αύριο φτωχός, σήμερα υγιής, αύριον άρρωστος, σήμερα χαρούμενος, αύριο λυπημένος, σήμερα σε δόξα, αύριο σε ατιμία, σήμερα νέος, αύριο γέρος. Μήπως στέκεται τίποτα από τα ανθρώπινα σταθερό; Δεν μιμείται το δρόμο των ρευμάτων των ποταμών; Μόλις, δηλαδή, φαίνεται μάς εγκαταλείπει πιο γρήγορα και από τη σκιά.
Γιατί, λοιπόν, υπερηφανεύεσαι άνθρωπε, ο καπνός, η ματαιότητα; Διότι ο άνθρωπος είναι όμοιος με τη ματαιότητα.
Οι μέρες του είναι σαν του χορταριού. Ξηραίνεται το χορτάρι και πέφτει το άνθος του.
Αυτά τα λέω, όχι για να ξευτελίσω την ουσία, αλλά να χαλιναγωγήσω την υπερηφάνεια. Διότι πράγματι ο άνθρωπος είναι κάτι μεγάλο και μάλιστα ο σπλαχνικός άνθρωπος.
Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος
